وی با بیان اینکه قاره آفریقا در تاریخ بشریت جایگاهی درخشان داشته است و به عنوان مهد تمدن و انسانیت شناخته می‌شود، اظهارداشت: آفریقا دارای فرهنگی غنی و تاریخی پرفراز و نشیب همواره در خاطره تاریخی ملت ایران جایگاهی ویژّه داشته است و ما به پیوند‌های بیش از هزار ساله خود با این قاره می‌بالیم، پیوند‌هایی که امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند توسعه در چهارچوب منافع مشترک هستند.
معاون اول رئیس‌جمهور با اشاره به تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران برای توسعه همکاری‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای، گفت: ما توانسته‌ایم در مواجهه با چالش‌های سیاسی و اقتصادی الگوی پایدار رشد و پیشرفت را به جهانیان عرضه کنیم و در این بستر، همکاری جمهوری اسلامی ایران با کشور‌های آفریقایی برپایه اصول انسانی، عدالت محوری، کرامت ملت‌ها و اشتراکات تاریخی و تمدنی استوار است.
عارف با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب در زمینه ضرورت گسترش همکاری‌های راهبردی با قاره آفریقا، افزود: با الهام از رهنمود‌های رهبر انقلاب و ارزش‌های انقلابی خود، در دولت وفاق ملی خواهان تقویت روابط و گسترش همکاری‌های عمیق و نهادینه با کشور‌های آفریقایی هستیم و در سند چشم انداز و برنامه هفتم توسعه کشور به گسترش همکاری با کشور‌های آفریقایی تاکید ویژه شده است.
وی افزود: ایران هزاران سال روی پای خود ایستاده است و طوفان‌ها پرچم شرافت و تمدن و آزادگی را افراشته نگه داشته است و شما ملت‌های آفریقایی نیز در حافظه تاریخ هم پیمان این شکوه هستید، ما قرن‌هاست که رنچ، آرمان و رویای مشترک به هم پیوند داده است و در این اجلاس گرد هم آمده‌ایم برای ائتلاف ملت‌هایی که دیگر نمی‌پذیرند در حاشیه بمانند.
معاون اول رئیس‌جمهور با بیان اینکه ائتلاف جنوب جهانی، ائتلافی برای طراحی نظمی نو و نظمی برخاسته از قلب ملت‌ها است، اظهار کرد: ما در ایران، نه تنها از منابع غنی نفت، گاز و معادن برخورداریم، بلکه اراده، دانش و فناوری لازم را نیز در اختیار داریم. این توانمندی را نه در جهت سلطه، بلکه در مسیر برادری و هم‌سرنوشتی با آفریقا به کار خواهیم گرفت.
قاره آفریقا شریکی راهبردی و ارزشمند برای ایران است
عارف تصریح کرد: ایران در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی، صاحب زنجیره کامل فناوری و تولید است. محصولات پتروشیمی ما، امروز نه فقط برای صادرات، بلکه برای شتاب دادن به جهش صنعتی آفریقا نیز آماده است.
وی افزود: ما، فراتر از فروش، شریک می‌شویم. در بخش معدن و صنایع معدنی، آماده‌ایم تا تجربه، فناوری و سرمایه خود را با شما به اشتراک بگذاریم، نه برای استخراج بی‌رحمانه، بلکه برای آفرینش ارزش در دل خاک‌های زرین آفریقا. در حوزه کشاورزی و امنیت غذایی نیز به دنبال پیوندی تمدنی هستیم؛ کشاورزی دانش‌بنیان، اقلیم پایدار و غذا برای همه و نه فقط برای بازار.
معاون اول رئیس‌جمهور بیان کرد: ایران آماده است تا در طراحی شبکه‌های انرژی پاک و برق منطقه‌ای، با آفریقا به عنوان شریکی راهبردی همکاری کند. همچنین، برای همکاری‌های فناورانه و انتقال دانش در حوزه‌های زیرساخت‌های پیونددهنده، تسهیل تجارت و همکاری‌های مالی، سلامت و بهداشت، تقویت نهاد‌های هماهنگ‌کننده همکاری‌ها، گردشگری، فرهنگ و سایر زمینه‌ها اعلام آمادگی می‌کنیم.
عارف خاطرنشان کرد: قاره آفریقا، به عنوان یکی از قطب‌های نوظهور اقتصادی با تجارت سالانه بالغ بر ۱۵۰۰ میلیارد دلار و نرخ رشد متوسط ۴ درصدی که انتظار می‌رود در سال جاری به ۴.۵ درصد برسد، با منابع طبیعی غنی و جمعیتی جوان، شریکی راهبردی و ارزشمند برای جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود.
وی افزود: در راستای تحقق این چشم‌انداز، جمهوری اسلامی ایران با برنامه‌ریزی دقیق و درک متقابل، اقدام به ایجاد سازوکار‌هایی موثر برای تعمیق روابط با کشور‌های آفریقایی کرده است.
معاون اول رئیس‌جمهور بیان کرد: نخستین اجلاس همکاری‌های ایران و غرب آفریقا، با حضور ۱۵ کشور عضو اتحادیه اِکُواس در سال ۱۴۰۱ برگزار شد و به امضای توافقنامه‌هایی به ارزش بالغ بر یک میلیارد دلار انجامید. این اراده مشترک، بستری برای برگزاری دومین اجلاس با مشارکت ۲۸ کشور آفریقایی را فراهم کرد.
عارف بیان کرد: با تشکیل دولت چهاردهم و دولت وفاق ملی، راهبرد توسعه همکاری‌ها با جهان، به‌ویژه با قاره آفریقا، با جدیت بیشتری دنبال شد. بر اساس مصوبه دولت، دبیرخانه دائمی اجلاس همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا تاسیس و فعالیت خود را آغاز کرد تا مسیر تعاملات به طور مستمر و هدفمند پیگیری شود.
اراده ایران، توسعه همه جانبه روابط اقتصادی با آفریقا است
وی افزود: به عنوان معاون اول رئیس جمهور و رئیس ستاد آفریقا، اطمینان می‌دهم که اراده کشور ما برای بازتعریف و توسعه همه‌جانبه روابط اقتصادی با آفریقا، استوار و راسخ است. در این راستا، اقدامات عملی متعددی در دستور کار قرار دارد که به اختصار به برخی از آنها اشاره می‌کنم.
معاون اول رئیس‌جمهور گفت: تاسیس دبیرخانه دائمی اجلاس همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا، راه‌اندازی خطوط کشتیرانی منظم به غرب و جنوب آفریقا، طراحی سازوکار‌های مالی برای مبادلات بانکی از طریق تهاتر، توسعه کشاورزی فراسرزمین و تأمین نهاده‌های راهبردی، اقتصاد ۲ میلیارد یورو منابع مالی توسط صندوق توسعه ملی و بانک مرکزی برای حمایت از فعالان اقتصادی دو طرف از جمله این اقدامات عملی است.
عارف، فراهم‌سازی زمینه مشارکت شرکت‌های دولتی و خصوصی ایران در پروژه‌های سرمایه‌گذاری آفریقا، تقویت اتاق‌های مشترک بازرگانی، افزایش مراکز تجاری ایران در قاره آفریقا از ۱۳ مرکز به ۲۰ مرکز و برنامه‌ریزی برای اعزام ۱۲ رایزن اقتصادی جدید تا پایان سال جاری را از دیگر اقدامات عملی دانست.
وی مشارکت فعال در نمایشگاه‌ها و رویداد‌های اقتصاد ملی و منطقه‌ای قاره آفریقا، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های فنی و مهندسی به ویژه در حوزه انرژی، نفت، گاز و پتروشیمی، اجرایی کردن حداقل ۵ پروژه بزرگ عمرانی با ارزش بیش از یک میلیارد دلار براساس قرارداد‌های موجود، تسهیل روادید و خطوط هوایی مستقیم و شبکه حمل و نقل دریایی برای تقویت زیرساخت تجارت و گردشگری را نیز از جمله این اقدامات عملی توصیف کرد.
معاون اول رئیس‌جمهور همچنین برگزاری منظم نمایشگاه‌ها و نشست‌های تخصصی بخش خصوصی برای پیوند بازارها، تدوین نقشه راه ۱۰ ساله همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا بر مبنای اصول عدالت، احترام متقابل و توسعه پایدار، توانمندسازی شرکت‌های دانش بنیان و خصوصی به عنوان موتور محرکه این همکاری‌ها و همکاری در همه زمینه‌های علم و فناوری و نوآوری را از دیگر اقدامات عملی در این زمینه برشمرد.
اجلاس مشترک سران کشور‌های آفریقایی و ایران در سال ۲۰۲۶ برگزار شود
عارف با اعلام اینکه جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل دارد تا در تمامی حوزه‌ها، از جمله حوزه‌های ذکر شده، همکاری‌های خود را گسترش داده و با رویکردی بلندمدت، مشارکتی و پایدار، پایه‌گذاری کند، افزود: همچنین، با هدف ارتقای سطح روابط و ایجاد تحولی بنیادین، پیشنهاد می‌کنم اجلاس مشترک سران کشور‌های آفریقایی و ایران در سال ۲۰۲۶ برگزار شود.
وی خطاب به شرکت کنندگان در این اجلاس، گفت: ما امروز در آغاز راهی تازه قرار داریم، راهی که نه از مسیر نگاه‌های پدرسالارانه جهانی، بلکه از دل احترام متقابل، درک مشترک و اراده ملت‌ها آغاز شده است. این اجلاس باید نقطه‌ی عطف عظیمی باشد برای عبور از سطح مناسبات تجاری به سطح مشارکت راهبردی و تمدنی.
معاون اول رئیس جمهور در پایان با بیان اینکه از حضور ارزشمند شما و پذیرش دعوت جمهوری اسلامی ایران صمیمانه سپاسگذارم، گفت: سلام گرم ملت و دولت ایران را به ملت‌ها و دولت‌های شریف آفریقا تقدیم می‌دارم. از همه مسئولانی که در برگزاری این اجلاس نقش‌آفرینی کردند به‌ویژه وزیر امور خارجه و همکارانشان، وزیر صمت و رئیس سازمان توسعه و تجارت و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط صمیمانه قدردانی می‌کنم
محمدرضا عارف در ابتدای سخنان خود با یادآوری حادثه ناگوار بندر شهید رجایی و از دست رفتن جمعی از هموطنان عزیز کشورمان، گفت: از خداوند متعال برای همه مصدومان شفای عاجل و برای خانواده از دست رفتگان، صبر جمیل خواستاریم.
وی در ادامه از تلاش نهاد‌های زیربط در مهار کردن آتش و مدیریت بحران قدردانی و تاکید کرد: دستور رئیس‌جمهور را تکرار می‌کنم که باید هر چه سریعتر باید به درمان مصدومان رسیدگی شود، خوشبختانه اکثریت آنان به خانه‌های خود باز گشتند، همچنین باید برای مهار آتشسوزی باید اقدامات عاجلی صورت گیرد.
سومین اجلاس همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا با حضور رئیس جمهور، معاون اول رئیس جمهور، وزیر و مسئولان وزارت صمت و جمعی از مقامات قاره آفریقا روز یکشنبه در سالن اجلاس سران در تهران آغاز به کار کرد.
در این رویداد ایران میزبان مقامات اتحادیه آفریقا، رئیس‌جمهور، نخست وزیر، وزیران اقتصادی و تجاری، روسای اتاق‌های بازرگانی، تجار، فعالان اقتصادی، روسای بانک‌ها و بیمه، واحد‌های تولیدی و مدیران شرکت‌های بزرگ و بین‌المللی کشور‌های آفریقایی خواهد بود.
اجلاس همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا نقطه عطفی برای نظام‌مند شدن همکاری‌ها ایران با این قاره است در عین حال قاره آفریقا فرصتی بی‌نظیر برای کشور‌های درحال توسعه تجارت است.
کشور‌های آفریقای برای گذر از عقب ماندگی تاریخی، نیازمند واردات کالا، خدمات و نیرو‌های متخصص هستند و به نظر می‌رسد که ایران می‌تواند در این مسیر به کشور‌های آفریقایی کمک کند.
در سومین اجلاس همکاری‌های ایران و آفریقا، بیش از ۷۰۰ تاجر از ۳۸ کشور آفریقایی برای حضور در این رویداد ثبت نام کردند که قرار است بیش از ۵۰ مقام قاره سیاه در سطح وزیر و روسای اتاق بازرگانی از ۲۹ کشور آفریقایی برای حضور در این اجلاس به ایران آمدند.
در این رویداد چهار پنل تخصصی در سطح وزرا در چهار حوزه پتروشیمی، صنایع معدنی و فلزی، کشاورزی و صنایع غذایی و سلامت و دارو برگزار می‌شود همچنین نشست‌های B ۲ B (رو در رو) اختصاصی متناسب با پنل‌ها در دستور کار است.
در روز نخست اجلاس چهار پنل تخصصی خواهیم داشت، روز دوشنبه تجار از نمایشگاه ایران اکسپو بازدید خواهند کرد و سه شنبه بعد از برگزاری یک پنل تخصصی در سالن خلیج فارس همراه با هیات‌های دولتی و تجار آفریقایی عازم اصفهان خواهند شد تا در آنجا ضمن برگزاری نشست‌های تخصصی از بیش از ۱۰ مرکز و کارخانجات صنعتی این استان بازدید کنند. البته در اصفهان حوزه گردشگری و صنایع دستی هم به حوزه‌های یادشده اضافه می‌شود.
بر اساس این گزارش این اجلاس ۷ تا ۹ اردیبهشت در تهران و ۱۰ و ۱۱ اردیبهشت در اصفهان برگزار خواهد شد.
